Tshisekedi ibirego ashinja u Rwanda yabishyize ku rundi rwego

Perezida wa Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo, Felix Tshisekedi  arifuza ko icyo yise  ibitero  u Rwanda rumaze imyaka 30 rugaba ku butaka bw’igihugu cye  byafatwa nk’iby’Uburusiya  muri Ukraine kandi bikavugwa ku rwego rumwe.

Ibi  Perezida  Tshekedi  yabitangarije  imbere  y’abarimo  Minisitiri w’Intebe w’u Rwanda , Dr Edouard Ngirente ndetse  na Perezida w’u Burundi , Evariste  Ndayishimiye  ubwo bari mu nama nyafurika yiga ku guteza imbere ubuhinzi n’ibibukomokaho, hagamijwe kuzamura ubushobozi bwa Afurika mu kwihaza mu biribwa  yabaye  kuri uyu wa Kane tariki 26  Mutarama 2023.

Perezida Tshisekedi  ubwo  yafataga  ijambo yavuze   ko  ubukungu bw’Igihugu cye  bugeramiwe  kubera ibitero   kigabwaho  n’u Rwanda  aho imyaka irenze 20 nta gahenge .

Yakomeje avuga ko abigarutseho  kuko ari ngombwa  ati”Numvise benshi bavuga ibitero by’u Burusiya muri Ukraine ariko kenshi bakibagirwa ibimaze imyaka isaga 30 kandi biterwa n’umwe mu baturanyi ba Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo.”

Yagaragaje ko  ubukungu bwa Congo ahanini bwashingiye ku mabuye y’agaciro avuga ko  abateza ibibazo kugeza ubu , ari nayo mpambu akigera ku butegetsi  yashyize imbere guteza imbere ubukungu bushingiye ku buhinzi bw’ibihingwa bitandukanye.

Tariki 18 Mutarama 2023 mu   nama  World Economic Forum yateraniye i Davos mu Busuwisi, Perezida Felix Tshisekedi  ubwo yabazwaga  n’Umuyobozi w’Ikigo gishinzwe Iterambere mu Rwanda (RDB) , Clare Akamanzi ku kibazo umutekano mucye muri DR Congo utera imbogamizi ku ishoramari maze amusubiza ko ‘ikibazo cy’umutekano mu karere k’ibiyaga bigari kitwa u Rwanda’.

Icyo  gihe Clare Akamanzi yasabye umwanya abaza ikibazo Tshisekedi aho yagize ati “Niba koko umutekano ari ikibazo gikomeye kuri wowe, iyo muba mushobora kugikemura nka leta ya DRC cyangwa igisirikare cya DRC mwakabaye mwaragikemuye ubu, ikibazo cyanjye kuri wowe ni kuki mutubahiriza ibigenwa n’amasezerano ya Luanda cyangwa Nairobi mu kubona igisubizo kirambye?” 

Yongeraho ati “Ntekereza ko igisubizo kiri mu biganza byawe mu gukemura ikibazo no gufatanya n’abashobora gufasha kugikemura kuko twese twemera ko umutekano ari ingenzi cyane mu ishoramari n’ubukerarugendo kandi twese tugomba kugira uruhare rwacu.” 

Mu gusubiza Akamanzi, Tshisekedi yavuze ko inama ya Luanda muri Angola yo mu Ugushyingo(11) gushize yagennye inzira z’amahoro ariko ko kugeza ubu zitubahirizwa.

Yagize ati: “[I Luanda] Twemeranyijwe iyo nzira, itegeka agahenge no gusubira inyuma ako kanya kwa M23, ifashwa n’u Rwanda, kugeza tariki 15 Mutarama (1) twagombaga kwemeza ko ibyo byakozwe kandi byarangiye. 

“Ariko Madame, kugeza ubu M23 iracyari mu bice bimwe yari yarafashe nubwo hari igitutu mpuzamahanga, bakora nk’aho barimo gusubira inyuma ariko ntabyo bakora ahubwo bakomeza bazenguruka aho, bagashyira ingabo ahandi, kandi baracyari mu mijyi bafashe.” 

Abayobozi bakomeje ba  Congo, abanyapolitiki ndetse n’abavuga rikijyana muri iki gihugu, mu bwirwaruhame zabo  bakunze  kwikoma u Rwanda barushinja kuba nyirabayaza  bw’ibibazo  b’umutekano mu Burasirazuba bw’iki gihugu.

Congo  ikomeje gushinja u Rwanda  guha intwaro n’ingabo umutwe wa M23, ndetse no kwanga kubahiriza amasezerano ya Luanda ategeka M23 gusubira inyuma no gushyira intwaro hasi.

Ikomeza gushimangira ko intambara irimo kurwanya na M23 ari u Rwanda ruyihishe inyuma. Ibihugu nka Amerika n’Ubufaransa nabyo byasabye u Rwanda guhagarika gufasha M23 mu gihe  ku rundi  ruhande u Rwanda   rushinja  Congo  gukorana n’inyeshyamba ziyirwanya za FDLR zagiye zikora ibikorwa bitandukanye byo guhungabanya umutekano w’u Rwanda ndetse zikagira uruhare muri Jenoside yakorewe Abatutsi mu Rwanda mu 1994.

Inyeshyamba za M23  zahakanye zivuye inyuma ibyo guterwa inkunga n’u Rwanda ahubwo  zishimangira ko  intwaro nyinshizikoresha ari izo zambura  ingabo za Congo n’abafatanyabikorwa  bazo  ku rugamba.

Uyu mutwe wemeje ko  intambara barwana ntaho ihuriye n’u Rwanda  kuko bo ari Abanye-Congo  barwanira  uburenganzira bwabo mu gihugu cyabo bityo ko atari abanyarwanda nk’uko bivugwa n’abarimo  Perezida Tshisekedi.