Leta y’Ubwongereza yongeye gutsindwa ku nshuro ya gatanu muri sena, ku bijyanye n’umushinga w’itegeko wayo ku masezerano yagiranye na leta y’u Rwanda yo korwoherezamo abimukira.
Ni mushinga w’itegeko wa leta ugamije gutuma Ubwongereza bwohereza mu Rwanda abasaba ubuhungiro, bukoresheje kuvuga ko u Rwanda ari ahantu hatekanye kandi hameze neza.
Abasenateri bakoze impinduka nyinshi kuri uwo mushinga w’itegeko, harimo no kwemerera inkiko kubaza ibibazo bigamije gusobanurira neza inteko icyo bashingiraho bavuga ko u Rwanda rutekanye.
Gusa impungenge zihari ni uko leta y’Ubwongereza ishobora kuburizamo izo mpinduka, ubwo uwo mushinga w’itegeko uzaba usubiye mu nteko ishingamategeko umutwe w’abadepite kugirango bongere kuwuganiraho.
Sena y’Ubwongereza isanzwe yari imaze gutuma uwo mushinga utsindwa inshuro eshanu zose, ibi bisobanuye ko kugeza ubu muri iki cyiciro leta y’Ubwongereza imaze gutakaza amajwi agera ku icumi yose kuri uwo mushinga w’itegeko.
Leta yazanye uwo mushinga w’itegeko nyuma yuko gahunda yayo yo guca intege abagera mu Bwongereza bambukiye mu mato (ubwato) matoya banyuze mu muhora wa ‘English Channel’ ikabohereza mu Rwanda, utambamiwe n’inkiko.
Urukiko rw’Ikirenga rwanzuye ko iyo gahunda inyuranyije n’amategeko, rukavuga ko ishobora gutuma habaho guhonyora uburenganzira bwa muntu kuko udakurikije amategeko mpuzamahanga agenga abimukira.
Mu rwego rwo kwirinda ibindi birego mu nkiko, leta y’Ubwongereza yakoze uyu mushinga w’itegeko yise ‘Safety of Rwanda Bill’. Aho bagaragaza ko u Rwanda ari igihugu gitekanye mu mategeko y’Ubwongereza, ndetse ikagabanya ubushobozi bw’inkiko bwo kuburizamo gukura mu Bwongereza abasaba ubuhungiro, bashingiye ku ngingo z’uburenganzira bwa muntu.
Uwo mushinga w’itegeko wemejwe mu nteko ishingamategeko umutwe w’abadepite, nubwo hari bamwe mu badepite bawigometseho bo mu ishyaka rya Conservative riri ku butegetsi.
Ejo kuwa gatatu, abasenateri bashyigikiye iri vugurura n’ubwiganze bw’amajwi 89, kugira ngo inkiko zemererwe gusuzuma ugutekana kw’u Rwanda uru ariko ni urugamba rukaze kurushaho muri sena, aho leta idafite ubwiganze bw’abasenateri.
Mu gushyigikira iyo mpinduka, Senateri Douglas Martin Hogg wo mu ishyaka rya Conservative yavuze ko “biteje akaga cyane” kubuza abantu “kwiyambaza inkiko”.
Leta y’Ubwongereza yavuze ko itazimurira mu Rwanda abana badafite umuntu mukuru bari kumwe na we, ariko Senateri Lister yavuze ko uburyo bwo gusuzuma imyaka “butizewe na gato”.
Senateri Sharpe, akaba n’umunyamabanga wa leta muri minisiteri y’ubutegetsi bw’igihugu, yemeye ko “bigoye mu buryo bwihariye” kumenya imyaka ariko avuga ko “tugomba guca intege abantu bakuru biyita abana babizi [ko atari abana]”.
Ayandi mavugurura yashyigikiwe n’abasenateri yabuza ko abantu bakwimurwa igihe bigaragaye ko mbere bafashije ingabo z’Ubwongereza mu mahanga, cyangwa bigeze gukorerwa ubucakara bwo muri iki gihe n’icuruzwa ry’abantu.
Igihe abasenateri bazaba barangije gusuzuma uyu mushinga w’itegeko, uzasubira mu nteko ishingamategeko umutwe w’abadepite, aho leta ifite ubwiganze ndetse birashoboka ko uzaburizamo izo mpinduka.
Rafiki Karimu
Rwandatribune.com
